آیا فایده گرایی، همان لذت گرایی است؟ بررسی دیدگاه بنتام و میل
Authors
abstract
اگر قائل به تقسیم موضوعات مربوط به فلسفه ی اخلاق، به سه شاخه ی اخلاق توصیفی؛ هنجاری یا دستوری؛ و اخلاق تحلیلی یا فرااخلاق باشیم، بی گمان نظریه ی نتیجه گرایی و وظیفه گرایی را باید زیرمجموعه ی اخلاق هنجاری یا دستوری قرار دهیم؛ زیرا مباحث آن جنبه ی مصداقی دارند و به خوب یا بد و مطلوب یا نامطلوب در امور واقع می پردازند. یکی از مهم ترین گرایشات اخلاق هنجاریِ نتیجه گرا «فایده گرایی» است که مقاله ی حاضر به آن می پردازد. در اغلب منابع فارسی، اعم از تألیف یا ترجمه، از مکتب utilitaianism به عنوان اساس اخلاق «لذت گرایی» تعبیر و از لذت گرایی نیز لذت جسمی و جلب خوشی مراد شده است. در اینجا به واقع بین utilitaianism و hedonism خَلطی صورت گرفته است. مرام یا مکتب «فایده گرایی» می گوید نتیجه ی تمام اعمال انسان، فقط براساس اصل فایده (utility principle) ارزیابی می شود، خوبی یک فعل به میزان «نفع» یا «فایده « ای است که «لذت» و «خوشایندی» را در پی داشته باشد؛ و بدی یک فعل بستگی به میزان «درد» یا «رنجی» دارد که از آن فعل عاید می شود. مقاله در وهله ی اول، تاریخ پیدایی و تقسیمات فایده گرایی را بررسی می کند؛ سپس ویژگی دیدگاه بنتام و میل را در «فایده گرایی» شرح می دهد و به مقایسه ی دیدگاه آن دو می پردازد. در پایان اثبات می کند چگونه در نظریات بنتام و میل براساس «اصل فایده» هر عملی فقط به میزان ارتقاء خوشایندی یا تنزل ناخوشایندی برای فرد عامل و نیز جماعتی از مردم که منافعشان در گروِ آن عمل است، تأیید (اثبات) یا تکذیب (نفی) می شود و منظور از لذت، خوشایندی یا حظّی است که از انجام آن فعل عاید فرد و جماعتی می شود و این لذت معنای مذمومی ندارد.
similar resources
آیا فایده‌گرایی، همان لذت‌گرایی است؟ بررسی دیدگاه بنتام و میل
اگر قائل به تقسیم موضوعات مربوط به فلسفه‌ی اخلاق، به سه شاخه‌ی اخلاق توصیفی؛ هنجاری یا دستوری؛ و اخلاق تحلیلی یا فرااخلاق باشیم، بی‌گمان نظریه‌ی نتیجه‌گرایی و وظیفه‌گرایی را باید زیرمجموعه‌ی اخلاق هنجاری یا دستوری قرار دهیم؛ زیرا مباحث آن جنبه‌ی مصداقی دارند و به خوب یا بد و مطلوب یا نامطلوب در امور واقع می‌پردازند. یکی از مهم‌ترین گرایشات اخلاق هنجاریِ نتیجه‌گرا «فایده‌گرایی» است که مقاله‌‌ی ح...
full textواکاوی ارزش لذت گرایی و فایده گرایی در خریدهای برخط
در پی گسترش کسب و کارهای الکترونیکی، تبیین ارزش ادراکی و بررسی چگونگی تاثیر آن بر رفتار خرید برخط مشتریان یکی از موضوعات مورد توجه در تحقیقات علمی و همچنین چالشی در تصمیم گیریهای کاربردی مدیران در مقام عمل می باشد. به نظر میرسد این تبیین در سطح بالایی از برازش ساختاری مبتی بر حضور ارزش های لذت گرایی و ارزش های فایده گرایی بطور همزمان می باشد که این امر هدف اصلی تحقیق حاضر است. بر این اساس تحقی...
full textآیا حال همان ثابت ازلی است؟
علمای علم کلام وظیفه خود را دفاع از ضروریات دین تعریف کرده‌اند. ایشان در دوره‌ای، که هنوز بسیاری از مباحث فلسفی و کلامی دقیقاً شکل نگرفته بود، برای تبیین عقاید خود توجیهات خاصی ارائه می‌‌دادند. این توجیهات اغلب با بیان نظرات ابتکاری همراه بود. معتزله برای توجیه کیفیت اتصاف ذات باری به صفات و همچنین برای توجیه نحوه تعلق علم باری به موجودات، نظریه ابتکاری «احوال» و «ثابتات ازلیه» را ارائه کرده‌اند...
full textآیا واقعی گرایی جدید از مصادیق واقعی گرایی جانشینی است؟
واقعی گرایی یک آموزه هستی شناسانه است که براساس آن، دامنه اشیاء موجود و دامنه اشیاء واقعی اینهمان است. مطابق با این آموزه، برای حل هر مسئله فلسفی، نیازی به تعهد وجودی به اشیاء غیرواقعی نداریم. رویکرد لینسکی، زالتا و نلسون یکی از رویکردهای موجود به واقعی گرایی است که به واقعی گرایی جدید معروف شده است. آنها، پیش فرض جدیدی در باب اشیاء موجود را مبنای کار خود قرار داده اند که براساس آن، یک شی ء انض...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
تأملات فلسفیجلد ۲، شماره ۶، صفحات ۷-۳۲
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023